Czy trzeba płacić PCC od pożyczki?

08.11.2023 (12:07) Katarzyna Zuba Komentuj teraz!

Podatek PCC od pożyczki trzeba płacić, ale tylko w niektórych przypadkach. Na pewno nie dotyczy to sytuacji, jeśli pożyczysz pieniądze z banku lub firmy pożyczkowej. Sprawdź zatem, kiedy będziesz musiał uregulować taki podatek od pożyczki, ile on wynosi i jak należy go prawidłowo odprowadzić do urzędu skarbowego.

PCC to inaczej podatek od czynności cywilnoprawnych, którym obciążone są niektóre umowy. Należy go odprowadzić m.in. od umowy kupna-sprzedaży mieszkania, umowy spółki, umowy darowizny oraz właśnie od umowy pożyczki. Nie musisz się jednak przejmować takim podatkiem, gdy zaciągasz kredyt gotówkowy w banku, a wyłącznie wtedy, gdy pożyczasz pieniądze od osoby fizycznej, czyli np. członka rodziny lub znajomego.

Podatek PCC od pożyczki – najważniejsze informacje

Zgodnie z ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych należy odprowadzić podatek PCC od pożyczki, a konkretnie od umowy, która jej dotyczy. Co ważne, podatkiem obciążone są zarówno pożyczki pieniężne, jak i te dotyczące jakiejś rzeczy, oznaczonej co do gatunku. Pod kątem obowiązku podatkowego nie ma też znaczenia, czy taka pożyczka jest odpłatna czy darmowa. Ma natomiast znaczenie, od kogo ją zaciągniesz.

Opodatkowaniu podatkiem PCC nie podlegają umowy zawarte z instytucjami zajmującymi się zawodowo udzielaniem pożyczek, czyli bankami lub parabankami oferującymi np. chwilówki. W istocie więc PCC od umowy pożyczki obowiązuje głównie w przypadku, gdy pożyczka jest zaciągana od osoby fizycznej. Co ważne, chodzi tutaj nie tylko o pożyczki od zupełnie obcych osób np. oferujących w sieci prywatne pożyczki dla zadłużonych, ale także o pożyczki od znajomych, a nawet członków rodziny.

Kto płaci podatek od pożyczki?

O tym, kto płaci podatek od pożyczki, decydują przepisy, a konkretnie wspomniana wyżej ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 4 tego aktu prawnego obowiązek podatkowy przy umowie pożyczki ciąży zawsze na pożyczkobiorcy. To właśnie on zatem musi złożyć w urzędzie skarbowym stosowną deklarację podatkową, a także uiścić wyliczoną kwotę podatku.

Ile wynosi PCC od pożyczki?

Stawka podatku PCC od pożyczki wynosi obecnie 0,5% od faktycznie pożyczonej kwoty lub wartości pożyczonej rzeczy. Jeśli suma pożyczki nie widnieje w umowie, podatek należy naliczać i odprowadzać od każdorazowo wypłacanej kwoty środków.

Jak obliczyć taki podatek od pożyczki? Wystarczy kwotę pożyczonych pieniędzy pomnożyć przez stawkę podatku. Przykładowo, jeśli pożyczyłeś od znajomego 30 tys. zł, to do urzędu skarbowego będziesz musiał odprowadzić podatek w wysokości 150 zł.

Kiedy trzeba zapłacić podatek PCC od umowy pożyczki?

Ogólnie pożyczkobiorca ma dwa tygodnie na rozliczenie się z podatku PCC od pożyczki. Warto jednak wiedzieć, kiedy musi to zrobić, ponieważ nie zawsze jest to konieczne.

Podatek od umowy pożyczki trzeba zapłacić przede wszystkim wtedy, gdy taka umowa nie podlega ustawowemu zwolnieniu z PCC. W praktyce więc dotyczy to głównie wszelkiego rodzaju pożyczek w kwocie powyżej 1000 zł zaciąganych:

• od osób niespokrewnionych,
• od dalszych krewnych z II grupy podatkowej, a więc np. ciotki, wujka, rodzeństwa małżonka, dziecka siostry lub brata itp.

Takie pożyczki trzeba więc bez wyjątku zgłosić do urzędu skarbowego oraz zapłacić od nich podatek. Nieco inaczej natomiast sprawa wygląda w przypadku, gdy pożyczki udziela najbliższy członek rodziny.

Kiedy nie trzeba płacić podatku PCC od pożyczki?

Przepisy ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przewidują szereg przypadków, kiedy można liczyć na zwolnienie z obowiązku odprowadzania takiej daniny. Dotyczy to także podatku PCC od pożyczki, którego nie trzeba płacić, jeżeli pożyczkobiorca ją zaciągnie:

• od swojego członka rodziny, który zalicza się do I grupy podatkowej i w kwocie nieprzekraczającej 36120 zł (limit ten obowiązuje od 1 lipca 2023 r., wcześniej wynosił on 10 434 zł), przy czym suma ta musi obejmować wszystkie pożyczki od tej samej osoby z ostatniego roku i poprzednich 5 lat;
• od najbliższego członka rodziny zaliczanego do 0 grupy podatkowej, ale w przypadku pożyczki w kwocie przekraczającej 36120 zł dopiero po spełnieniu dodatkowych warunków;
• od pozostałych osób, jeśli pożyczka wynosi nie więcej niż 1000 zł.

Do I grupy podatkowej zaliczamy: małżonków, rodziców, dziadków, pradziadków, dzieci, wnuki, prawnuki, pasierba, ojczyma, macochę, rodzeństwo, teściów, zięcia i synową. Z kolei do 0 grupy podatkowej należą wyłącznie faktycznie najbliżsi krewni, czyli: małżonkowie, dzieci, wnuki, prawnuki, rodzice i dziadkowie, rodzeństwo, a także macocha i ojczym. Nie zaliczają się do tej grupy zatem teściowe, a także synowa oraz zięć.

Jak uniknąć podatku od pożyczki od najbliższych?

Jeśli pożyczysz od członka najbliższej rodziny w ciągu 5 lat sumę do 36120 zł, to nie musisz się w ogóle przejmować podatkiem PCC. Pożyczkę będziesz musiał zgłosić do skarbówki dopiero w większej kwocie. Masz jednak tutaj szansę uniknąć obowiązku płacenia daniny, jeśli pieniądze pożyczyłeś od najbliższego krewnego i jeśli spełnisz łącznie następujące warunki:

• w ciągu 14 dni od zawarcia umowy pożyczki zgłosisz do urzędu skarbowego fakt jej zaciągnięcia poprzez złożenie deklaracji PCC-3;
• udokumentujesz otrzymanie pożyczki w formie przekazu pocztowego lub wyciągu bankowego z konta bankowego, na który wpłynęła kwota pożyczonych pieniędzy.

Pamiętaj zatem, że będziesz musiał zapłacić PCC od pożyczki, jeśli otrzymasz ją od najbliższego członka rodziny w kwocie powyżej 36120 zł gotówką lub jeśli nie zgłosisz jej do urzędu skarbowego. Nie możesz też liczyć na zwolnienie z podatku, jeżeli pożyczkę powyżej 36120 zł zaciągniesz od teściów, zięcia lub synowej.

Jak prawidłowo odprowadzić PCC od umowy pożyczki?

Zgodnie z przepisami po zawarciu umowy pożyczki pożyczkobiorca ma 14 dni na złożenie w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej. W tym samym terminie powinien również uiścić kwotę podatku. Pamiętaj, że nie musisz o tym pamiętać, jeśli umowę z pożyczkodawcą zawrzesz w formie aktu notarialnego. W takiej sytuacji to właśnie notariusz zajmie się bowiem wszystkimi formalnościami, a także pobierze od Ciebie podatek.

Zwykle jednak przy pożyczaniu pieniędzy od osób prywatnych umowę podpisuje się bez udziału notariusza. W takim przypadku pożyczkobiorca musi zatem dopełnić wszystkich formalności samodzielnie. Jeżeli więc znajdziesz się w takiej sytuacji, rozlicz podatek PCC od pożyczki w następujący sposób:

1. Zdobądź deklarację PCC-3. Formularz możesz pobrać z Portalu Podatkowego i wypełnić go online lub zrobić to odręcznie po wcześniejszym wydrukowaniu wszystkich stron.
2. Wypełnij deklarację. W formularzu musisz wpisać swoje dane i dane urzędu skarbowego. Następnie trzeba zaznaczyć przedmiot opodatkowania (umowa) i uzupełnić: podstawę opodatkowania (kwotę pożyczki), stawkę podatku (0,5%) i wyliczoną jego kwotę. Deklarację musisz także opatrzyć aktualną datą oraz swoim podpisem.
3. Złóż deklarację PCC-3 w urzędzie skarbowym. Możesz to zrobić online za pośrednictwem portalu e-Deklaracje lub tradycyjnie, dostarczając osobiście formularz do urzędu lub przesyłając go pocztą. Co ważne, do deklaracji nie musisz dołączać umowy pożyczki. Schowaj ją jednak w bezpiecznym miejscu, ponieważ może się przydać przy ewentualnej kontroli urzędu skarbowego.
4. Ureguluj wyliczony podatek PCC od pożyczki. Możesz jego kwotę przelać na właściwy rachunek bankowy urzędu skarbowego, w którym złożyłeś deklarację PCC od pożyczki, albo wpłacić ją w kasie tej instytucji.

Pamiętaj, że niedopełnienie obowiązku odprowadzenia podatku od pożyczki grozi dość poważnymi konsekwencjami. W przypadku bowiem, gdy urząd dowie się o takiej pożyczce, może nałożyć na Ciebie tzw. podatek sankcyjny w wysokości aż 20%.