Jak obliczyć oprocentowanie kredytu we własnym zakresie?

30.07.2023 (19:00) Katarzyna Zuba Komentuj teraz!

Banki mają obowiązek informowania klientów o wysokości oprocentowania kredytu przy przedstawianiu jego oferty. Czasami jednak może się ono zmienić w trakcie trwania umowy kredytowej, jeśli zależy od pewnych wskaźników niezależnych od banków. Warto więc wiedzieć, jak obliczyć oprocentowanie kredytu w takim przypadku oraz wysokość rat po jego zmianie.

Oprocentowanie kredytów gotówkowych i hipotecznych często bywa oparte na pewnych wskaźnikach rynkowych, których wysokość nie jest stała, lecz zmienia się pod wpływem różnych czynników. Najlepszym przykładem jest WIBOR, według którego banki mogą aktualizować oprocentowanie zmienne kredytów np. co 3 lub 6 miesięcy. Każda taka aktualizacja zmienia nie tylko wysokość oprocentowania, ale także wartość odsetek od kredytu oraz kolejne raty do spłaty.

Co warto o nim wiedzieć o oprocentowaniu kredytu?

Oprocentowanie jest podstawowym kosztem kredytu. Wyrażone jest ono procentowo w skali roku i służy bankom do wyliczania odsetek. Takie odsetki są obliczane od pozostałej do spłaty kwoty kapitału i doliczane potem w odpowiedniej proporcji do kolejnych rat kredytowych przez cały okres trwania umowy. W ratach spłaca się bowiem nie tylko pożyczony od banku kapitał, ale też właśnie odsetki należne bankowi za udzielenie kredytu.
Od oprocentowania kredytu zależą zatem dwie kluczowe kwestie:

• jaka będzie łączna kwota odsetek, które trzeba będzie zapłacić za pożyczenie z banku określonej sumy pieniędzy,
• ile wyniosą raty kredytowe regulowane co miesiąc.

Banki stosują różne rodzaje oprocentowania m.in. w zależności od rodzaju kredytu. Przy kredytach gotówkowych jest ono zazwyczaj zmienne, natomiast oprocentowanie kredytów hipotecznych może być zmienne lub okresowo stałe. Stawki takiego oprocentowania są podane w każdej ofercie kredytowej i muszą być także sprecyzowane w samej umowie.

Ogólnie zatem nie trzeba się głowić, jak obliczyć oprocentowanie kredytu. Banki informują bowiem, ile konkretnie wynosi ich stawka procentowa w skali roku np. 8%. Taka umiejętność przydaje się jednak w przypadku, gdy oprocentowanie jest zmienne, a więc zależy od jakichś zmiennych wskaźników.

Od czego zależy zmienne oprocentowanie kredytu?

Zmienne oprocentowanie kredytu banki ustalają najczęściej poprzez zsumowanie dwóch stawek:

• marży banku – z reguły obowiązuje ona w stałej wysokości przez cały okres kredytowania, jednak np. przy kredytach hipotecznych może wystąpić okresowo podwyższona marża do czasu wpisania hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości,
• wskaźnika referencyjnego – ma on charakter zmienny i przy kredytach hipotecznych jest nim WIBOR lub nowa stawka WIRON, natomiast przy kredytach odnawialnych i gotówkowych zazwyczaj jest nim stawka bazowa określona przez bank lub po prostu stopa referencyjna NBP.

Jeśli zatem bank informuje w swojej ofercie, że oprocentowanie kredytu jest zmienne i wynosi 8%, to warto doczytać, jakie elementy wpływają na jego wysokość. Dlaczego? Ponieważ takie oprocentowanie może się zmienić i np. po kilku miesiącach spłaty zobowiązania wzrosnąć, powiększając przez to kolejne raty kredytowe. W takim przypadku właśnie warto też wiedzieć, jak obliczyć oprocentowanie kredytu w zależności od tego, jakie elementy się na niego składają.

Ważne!
Na stronach internetowych wielu banków widnieje informacja, że oprocentowanie kredytu ustalane jest indywidualnie dla każdego klienta na podstawie analizy jego zdolności kredytowej i oceny ryzyka kredytowego banku. W istocie od powyższych kwestii zależy wyłącznie wysokość marży. Wskaźniki „ruchome” takie jak WIBOR czy WIRON zależą bowiem od sytuacji na rynku międzybankowym. Są one wyznaczane w procesie fixingu, a więc na jego wysokość poszczególne banki nie mają większego wpływu.

Jak obliczyć oprocentowanie kredytu?

Na pytanie, jak obliczyć oprocentowanie kredytu, częściowo już odpowiedzieliśmy. W tym celu wystarczy bowiem dodać do siebie wysokość marży i stawki bazowej, czyli np. wskaźnika WIBOR. Poniżej przedstawiamy jednak konkretne przykłady, jak to zrobić.

Przykład 1
Bank A oferuje kredyt gotówkowy z oprocentowaniem zmiennym, opartym na marży oraz stopie referencyjnej NBP. Wysokość marży w umowie kredytowej została ustalona na 5%.

Umowa zawarta była w maju 2022 r., gdy stopa referencyjna NBP wynosiła 5,25%. Oprocentowanie kredytu w dniu zaciągania zobowiązania wynosiło zatem 10,25%.

Od tamtego czasu nastąpił jednak wzrost stopy referencyjnej NBP. Ostatnia jej podwyżka miała miejsce we wrześniu 2022 r. do poziomu 6,75%. Obecnie zatem oprocentowanie kredytu w banku A wynosi już 11,75%.

Przykład 2
Kredytobiorca zaciągnął kredyt hipoteczny w banku B z oprocentowaniem zmiennym opartym na marży banku 2% i wskaźniku WIBOR 3M, a więc zmieniającym oprocentowanie co 3 miesiące. Umowa była podpisana w połowie grudnia 2022 r., gdy wysokość WIBOR 3M wynosiła 7,08%. Początkowo zatem bank wyliczał raty kredytowe według oprocentowania 9,08%.

Po trzech miesiącach, a więc w połowie marca 2023 r., bank musiał jednak zaktualizować oprocentowanie. WIBOR 3M wynosił wówczas 6,92%, a więc oprocentowanie kredytu w wyniku takiej aktualizacji spadło do 8,92%.

Dowiedz się więcej: Stopa procentowa: czym jest i jak obliczyć stopę procentową?

Jak obliczyć raty kredytu na podstawie oprocentowania?

Wyjaśniliśmy już, jak obliczyć oprocentowanie kredytu. A dlaczego warto umieć to zrobić? Choćby po to, aby móc samodzielnie wyliczyć wysokość rat. W tym celu można albo zastosować dość skomplikowane wzory matematyczne, albo wykorzystać gotowe narzędzia dostępne w internecie. Zdecydowanie prościej sięgnąć po to drugie rozwiązanie, tym bardziej że takie narzędzia są całkowicie darmowe. Przykładem jest kalkulator rat kredytu gotówkowego dostępny na Bankier Smart. Wystarczy w nim wpisać podstawowe parametry zobowiązania, takie jak:

• kwota,
• okres spłaty,
• wysokość oprocentowania kredytu,
• wysokość prowizji, jeśli była naliczona przez bank,
• rodzaj rat – przy kredycie gotówkowym zazwyczaj są równe, ale mogą być też malejące.

Po uzupełnieniu kilku rubryk powyższymi danymi kalkulator sam obliczy wysokość miesięcznej raty. To nie wszystko, ponieważ przy okazji wyświetli też najlepsze oferty kredytów w takiej kwocie, co będzie cenną informacją dla osób dopiero planujących zaciągnięcie zobowiązania.

Warto też wiedzieć, że na stronie UOKiK znaleźć można kalkulator zmiany oprocentowania kredytu. Pozwala on na wyliczenie zmiany wysokości rat po zmianie oprocentowania np. wskutek podwyższenia lub obniżenia stawki WIBOR. Wiedząc zatem, jak obliczyć oprocentowanie kredytu po zmianie takiej stawki, za pomocą powyższego narzędzia można też łatwo wyliczyć nową wysokość rat.